MESLEK TERCİHLERİ YILLARA GÖRE DEĞİŞİYOR MU?

MAKALELER

MESLEK TERCİHLERİ YILLARA GÖRE DEĞİŞİYOR MU?

M. Hasan Atasoy
Atılım Üniversitesi
İletişim Stratejileri ve İş Geliştirme Müdürlüğü

Cumhuriyet Gazetesi Bilim ve Teknoloji ekinde 28.03.2014 tarihinde yayınlanmıştır.

Üniversite Adaylarının Tercihleri Değişiyor mu?

ÖSYM sınav sonuçları ve sınav sonrası açıkladığı tercih edilme sayıları incelenerek yıllara göre favori meslekler içinde sıralamada bir değişiklik olup olmadığı incelenmeye çalışılmıştır.

Devlet üniversitelerinde doluluk oranı genelde %100 civarında olduğu ve vakıf üniversitelerinde bölüm yerine bursluluğa göre programlar belirlendiği için çalışmada daha seçici olması amacıyla vakıf üniversiteleri dikkate alınmıştır. Bu çalışmada 2008 yılından itibaren vakıf üniversitelerinde genelde %100 doluluğa sahip programlar incelenmiştir. İncelemede ise yıllara göre bu programların kontenjanları, bu programlara en son yerleşen öğrencinin başarı sırası ve yıllara göre ÖSYM'nin açıkladığı tercih edilme sayıları dikkate alınmıştır.

2008 - 2013 yılları arasında vakıf üniversitelerinde tam olarak dolan bölüm sayıları ve kontenjan gelişimi aşağıdaki tablodadır.

Vakıf Üniversitelerinde %100 Doluluğa Sahip Program Sayıları

Yıllar	2008	2009	2010	2011	2012	2013
Bölüm Sayısı	98	55	48	52	57	40
Program Sayısı	913	424	473	587	717	372
Kontenjan Sayısı	21.307	10.709	11.027	12.846	15.661	10.318

Vakıf Üniversitelerinde %100 Doluluğa Sahip Program Sayıları Tablosu incelendiğinde yıl ara göre vakıf üniversitelerinde tam dolan bölüm sayılarında ve buna bağlı olarak tam dolan kontenjan sayılarında ciddi gerileme görülmektedir. Bu gerilemenin başlıca sebebi son yıllarda devlet ve vakıf üniversitelerinin sayısı ve kontenjanlarının artmasıdır.

Bu çalışmada kontenjanlarını %100 veya %100'e yakın dolduran ve belirli kontenjan büyüklüğüne sahip vakıf üniversiteleri içerisindeki Hukuk, Tıp, Psikoloji, Diş Hekimliği, Eczacılık, Beslenme ve Diyetetik, Fizyoterapi ve Rehabilitasyon, Rehberlik ve Psikolojik Danışmanlık bölümleri değerlendirilmiştir. Psikoloji, Beslenme ve Diyetetik ve Rehberlik ve Psikolojik Danışmanlık bölümleri ÖSYM 2013 ilk yerleşme sonuçlarına göre tüm kontenjanlarını tam olarak dolduramamışlardır. Bu bölümlerin 2013 yılı doluluk oranları Psikoloji %99,1, Beslenme ve Diyetetik %98,9 ve Rehberlik ve Psikolojik Danışmanlık %97,3'tür. Ancak diğer yıllar bu listede kontenjanları %100 dolu olarak yer almışlardır. Seçili Bölümlerin Kontenjan ve Program Sayısı Gelişimi tablosunda bölümlerin 2008 - 2013 yılları arasında program sayısı ve kontenjan sayısındaki gelişimi rahatlıkla görülebilir.

		2008	2009	2010	2011	2012	2013
Hukuk	Kontenjan	1.464	2.295	2.838	3.833	4.772	5.408
	Program Sayısı	35	61	76	102	119	124
Psikoloji*	Kontenjan	1.049	1.106	1.437	2.194	2.773	3.421
	Program Sayısı	44	46	66	108	135	162
Tıp	Kontenjan	303	445	488	670	945	1.412
	Program Sayısı	11	17	21	28	37	55
Fizyoterapi ve Rehabilitasyon	Kontenjan	185	220	380	807	1.057	1.233
Fizyoterapi ve Rehabilitasyon	Program Sayısı	10	12	19	43	52	56
Rehberlik ve Psikolojik Danışmanlık*	Kontenjan	155	221	296	545	921	1.091
Rehberlik ve Psikolojik Danışmanlık*	Program Sayısı	8	10	15	31	56	54
Beslenme ve Diyetetik*	Kontenjan	175	177	299	576	866	1.001
	Program Sayısı	9	10	15	32	43	48
Diş Hekimliği	Kontenjan	82	82	160	240	363	387
	Program Sayısı	5	5	10	14	22	22
Eczacılık	Kontenjan	70	70	200	220	300	290
	Program Sayısı	3	3	12	10	13	14

*2013 yılında Psikoloji, Beslenme ve Diyetetik ve Rehberlik ve Psikolojik Danışmanlık bölümleri vakıf üniversiteleri içerisinde ÖSYM 2013 ilk yerleşme sonuçlarına göre tam doluluğa sahip değildir.

Yıllara Göre Başarı Sıralaması Gelişimi

Yıllara Göre Başarı Sıralaması Gelişimi Grafiği incelendiğinde vakıf üniversitelerin seçili bölümlere gelen en alt başarı sırasındaki öğrencilerin geldikleri sıralamalarda ciddi gerileme olduğu görülebilmektedir. Örneğin Beslenme ve Diyetetik bölümüne 2008 yılında gelen en alt sıradaki öğrenci yaklaşık 100.000 başarı sırasına sahipken bu bölüme 2013 yılında gelen en alt sıradaki öğrenci ilk 500.000 başarı sırası içine girememiştir. Bu tabloya göre özellikle 6 yıllık sürede kontenjanlar artmasına rağmen aldıkları öğrencinin başarı sıralaması yaklaşık aynı kalan bölümler Hukuk ve Psikoloji bölümleri olarak görülmektedir.

Geçmiş yıllarda vakıf üniversitelerinde %100 doluluk oranına sahip olmayan ancak son 1-2 yıl içinde %100 doluluğa sahip bölümleri başlıca İslami Bilimler -İlahiyat, Girişimcilik gibi bölümler olarak sıralayabiliriz.

Türkiye'de vakıf üniversitelerinde en çok tercih edilen bölümleri incelediğimizde ise daha farklı bir durumla karşılaşmaktayız. Tercih yaparken adayların istedikleri mesleklerin yanında aldıkları puan da önemli olmaktadır, çünkü aldığı puana yakın bölümleri tercih ederek adaylar başarı şansını artırmaktadır.

Seçili Vakıf Üniversiteleri Bölümlerinin Tercih Sayıları

Seçili Bölümlerin Yıllara Göre Tercih Sayıları grafiği incelendiğinde tercih eden öğrenci sayısının Eczacılık hariç tüm bölümlerde arttığı gözlemlenmektedir. Ancak yukarıda da bahsedildiği üzere tercihlerin belirlenmesinde sadece adayın meslek veya bölümleri istemesi değil bunun yanında adayın ÖSYM'nin yaptığı sınav sonucunda elde ettiği puan da belirleyici olmaktadır.

Bölümler Kontenjanının Kaç Katı Fazla Tercih Ediliyor?

Kontenjanlar ile tercih edilme sayılarını ilişkisini görmek için Bölümler Kontenjana Göre Kaç Kere Fazla Tercih Ediliyor? Grafiğini incelediğimizde 2013 yılı itibari ile kontenjanına göre en çok talep edilen bölümler sırasıyla Diş Hekimliği, Beslenme ve Diyetetik, Psikoloji, Hukuk, Eczacılık, Fizik Tedavi ve Rehabilitasyon, Tıp ve Rehberlik ve Psikolojik Danışmanlıktır.

Değerlendirme

Bu çalışmada geçtiğimiz 6 yıl boyunca %100'e yaklaşan doluluk oranıyla vakıf üniversitelerinde yer alan bazı bölümlerin kontenjan artışları, başarı sıralamalarındaki yerleri ve tercih edilme sayıları

incelenerek bu veriler ile arasındaki ilişki incelenmeye çalışılmıştır. Buna göre genel olarak kontenjan artışı daha düşük başarı sıralamasında öğrencinin yerleşmesine sebep olmuş, ayrıca daha düşük başarı sıralaması da tercih eden öğrenci sayısında artışa sebep olmuştur. Son 6 yılda vakıf üniversitelerinde kontenjanlar 2008 yılına göre Rehberlik ve Psikolojik Danışmanlık bölümünde %603, Fizyoterapi ve Rehabilitasyon bölümünde %566, Beslenme ve Diyetetik Bölümünde %472 artmıştır. İncelenen sekiz bölümde kontenjanlar ortalama %308 artmıştır. Buna rağmen 2008 yılında ÖSYS'ye başvuran aday sayısı 1.644.073 iken 2013 yılında başvuran aday sayısı 1.924.563'tür. Artış oranı % 17'dir. Bu nedenle 2008 yılında %100 doluluğa ulaşan bölüm sayısı vakıf üniversitelerinde 98 iken 2013 yılında bu rakam 40'a gerilemiştir. Halen 100'ün üzerinde devlet üniversitesi ve 70'in üzerindeki vakıf üniversitesi %100 doluluk sağlayan bölümlerin sayısının azalmasına yol açmaktadır.

Kaynak: ÖSYM Verileri

M. Hasan Atasoy - Atılım Üniversitesi - İletişim Stratejileri ve İş Geliştirme Müdürlüğü

Sahibi: Prof.Dr. Abdurrahim Özgenoğlu
Yayın Kurulu: Prof.Dr. İsmail Bircan, Uzman Nilüfer Ünal, Osman Kutlu
Editör: Gülden A. Pınarcı
İçerik Yöneticisi:
3 Ayda bir yayınlanır.